کمپرسور، نقش قلب تپنده را در یک سیستم تهویه مطبوع بازی می کند. از رایج ترین آن ها می توان به کمپرسور های اسکرال و اسکرو اشاره کرد. سعی بر این داریم شما را در این مقاله با مکانیزم کارکرد این دو نوع کمپرسور و معایب و مزایای آن ها آشنا کنیم. در ادامه همراه ما باشید..
کمپرسور چیست؟
به دستگاه مکانیکی که با کمک نیروی الکتریسیته می تواند فشار گاز ها را افزایش دهد کمپرسور می گویند. کمپرسور در صنایع و تجهیزات مختلف جهت افزایش فشار گازها، استفاده فراوانی دارد به همین جهت به آن قلب سیستم نیز می گویند. دو وظیفه مهم کمپرسور ها در سیکل تبرید عبارت است از: 1. افزایش فشار گاز مبرد 2. ایجاد انرژی مورد نیاز برای حرکت مبرد در سیکل تبرید
کمپرسور اسکرال
کمپرسورهای اسکرال از دو قطعه مشابه و به شکل مارپیچ و دورانی ساخته می شوند. یکی از قطعات مارپیچ کمپرسور، ثابت و دیگری با حرکت دورانی حول قطعه دیگر باعث فشرده شدن گاز می گردد. در این کمپرسور قطعه ی ثابت به بدنه دستگاه متصل می شود و قطعه ی متحرک نیز، حول محور میل لنگ می چرخد.
گاز از یک سمت وارد دستگاه می شود و پس از طی کردن مسیر مارپیچ بین دو قطعه، فشار آن افزایش پیدا می کند. در نهایت گاز با فشار و دمای بالا از کمپرسور خارج می گردد. به زبان ساده تر می توان گفت:
“دو قطعه فلزی ثابت و متحرک با جابجایی روی یکدیگر در محیط بسته سیلندر، گاز را متراکم و با فشار بالا را به بیرون منتقل می کنند.”
مانند بسیاری از موتور ها و تجهیزات مکانیکی دیگر به علت کنار هم بودن دو قطعه فلزی، استفاده از روغن الزامی است. کمپرسور های اسکرو دارا ی قطعات مختلفی هستند که مهمترین آن دو مارپیچ فلزی است.
مزایا و معایب کمپرسور های اسکرال
از مزایای کمپرسور های اسکرال می توان به صدا، لرزش و وزن پایین، راندمان بالا و کنترل ظرفیت بهینه، اشاره کرد. کمپرسور های اسکرال یا حلزونی به علت داشتن قطعات کمتر، صدا و لرزش کمتری نیز دارند.
معمولاً از 4 دستگاه کمپرسور اسکرال برای یک چیلر استفاده می گردد. به همین علت کنترل ظرفیت چیلر سهل تر بوده و در صورت خرابی یکی از کمپرسور ها، چیلر می تواند به کار خودش ادامه دهد.
کمپرسور های اسکرال معایبی نیز دارند. این دستگاه ها بصورت پرسی ساخته می شوند و عموما هزینه های تعمیر آن ها نسبت به خرید مجددشان مقرون به صرفه نمی باشد. در صورت خرابی بهتر است که تعویض شوند. ظرفیت کارکرد آن ها نیز پایین است که عموما برای ظرفیت های زیر 100 تن از چیلر های اسکرال استفاده می شود.
کمپرسور اسکرو
این کمپرسور ها از دو محور مارپیچ نر و ماده تشکیل می شوند. دندانه های آن ها به گونه‌ای درهم تنیده شده است که با گردش محور نر که دندانه های برآمده دارد، محور ماده نیز که دندانه های تورفته دارد، شروع به چرخش می کند. با ورود گاز مبرد به کمپرسور و با شروع چرخیدن این دو محور، عملیات تراکم مبرد شروع می شود و هر چه به انتهای مسیر نزدیکتر می شود با کاهش فواصل بین دندانه ها، فشار آن نیز افزایش می یابد.
همانند کمپرسور های اسکرال، نوع اسکرو نیز برای کار کردن نیاز به روغن جهت روانکاری بین دو محور دارد اما نوعی از کمپرسور های اسکرو نیز وجود دارند که بصورت خشک و بدون روغن کار می کنند اما استفاده از آنها خیلی رایج نیست.
کمپرسورهای اسکرو باتوجه به دارا بودن مکانیزم‌های مختلف نسبت به سایر کمپرسورها، متشکل از قطعات بیشتری نیز هستند. برخی از آن ها مانند روغن، مصرفی هستند. به همین علت چک کردن دوره‌ای آن ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.تعمیرات و نگهداری این کمپرسور ها می بایست براساس توصیه های شرکت سازنده باشد تا به کمپرسور آسیبی نرسد.
مقایسه کمپرسور های اسکرو و پیستونی
اگر بخوایم مقایسه ای از کمپرسور های اسکرو داشته باشیم بهتر است آنها را در کنار کمپرسور های پیستونی قرار دهیم تا اسکرال، زیرا از لحاظ رنج ظرفیتی و نوع عملکرد در کنار هم قرار می گیرند. کمپرسور های اسکرو نسبت به نوع پیستونی به علت استفاده از قطعات ثابت، صدا و لرزش کمتری دارند، فضای کمتری را اشغال می کنند و با مصرف برق یکسان، راندمان بالاتری هم دارند. اما در مقایسه با کمپرسور های اسکرال عمر طولانی تری دارند و سخت جان تر هستند، ضمن اینکه قابل تعمیر هم هستند.
اما از معایب این کمپرسور ها می توان به قیمت بالا و عدم تولید در ظرفیت های پایین اشاره کرد. همچنین بدلیل اینکه تعمیر کمپرسور های اسکرو تخصصی هستند هزینه تعمیر و نگهداری آنها بالاست.
